|
|
پدرم که" عاشیق" بود
_ ا لو ..... سلام ، خوبی ؟
_ سلام . خوبم ، مرسی . چی شده ؟
_ هیچی .
_ پس چرا صدات اینجوریه ؟
_ چیزی نیست . بابا بیمارستانه . سه روزه . نگران نباش ، دکتر گفته چیزی نیست . اینم از شانس ِ تو بعد از دوازده سال !
_ الآن میام .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
_ آقای دکتر اینبار هم سکته بوده ؟!
_ بله عزیزم . از قلب ِ یک پیرمرد هفتاد و دو ساله دیگه چه انتظاری دارید ؟
کمکش میکنم بره دستشوئی . خجالت میکشه . شیلنگ سرُم اذیتش میکنه . پیش خودش غُر میزنه . دلتنگی میکنه .
آرومش میکنم . اما چیزی بیقرارش کرده . صداش انگار از دور دستها شنیده میشه .
_ اگر قراره بمیرم میخوام توی خونه خودم بمیرم . توی رختخواب خودم باشم . اینجا بوی بدی میاد . منو ببرید خونه .
_ اگر بمونه بهتره . داروهاش رو مرتب باید مصرف کنه . پرهیز لازم نیست . بگذارید هر چی دلش میخواد بخوره و هر کاری دلش میخواد بکنه . محیطش عوض بشه بد نیست . باید اطرافِش آروم باشه .
_ چقدر دیگه مونده ؟ خسته شدم .
_ اون تپه رو میبینی ؟ پایین بریم دِه معلوم میشه دیگه . پشتِ ا ون تپه س .
سپیدارها و تبریزی ها پشت سرمون دیگه دیده نمیشن . آفتاب هم درست وسط آسمون رسیده .
تپه رو سرازیر میشیم . بجز ساقه های طلائی گندم که تا سینه م میرسن چیزی دیده نمیشه. تا چشم کار میکنه گندمزاره.
_ هنوز نرسیدیم ؟
_ چرا . اما مثل اینکه دِه رو بردن پشت اون یکی تپه !
و من این رو باور میکنم و نگران کتونی هام هستم که خاکی شدن . همین دیروز خریدمشون . گرمم شده . تشنمه .
کتونی ها پشت پام رو میزنه.
از دور منو می بینه. مید ُوه طرفم . کوله رو با عجله برمیداره . با معلم ها و دوستاش خداحافظی میکنه . به بهونه سرما میگم : _ باباشی هوا خیلی سرده . دستاتو بکن توی جیب کاپشن ام گرمت بشه . دستش میخوره به چیزی .
مدتی بود که میخواست براش بخرم . نخریده بودم .
_ با اااااا با ااااااا ! . کِی خریدیش ؟ بالا پایین میپره . ذوقش رو نمیتونه قایم کنه . از گردنم آویزون میشه . بوسم میکنه .
نه یکی . شاید هشتاد تا . نمیدونه که خوشحا لیش رو چطور نشون بده . خوشحال میشم . بغلش میکنم . چشماش برق
میزنن . اسمش رو میگذاره اولیور .
کوله پشتی ش سنگینه . روی برفها زانو میزنه . موهای خرماییش از زیر کلاهِش زده بیرون .
_ بابا ..... خسته شدم . کی میرسیم ؟ داره سردم میشه .
پلنگ عروسکی که براش خریدم هنوز تو دستشه . لُپهاش از سرما گل انداختن . آفتاب که غروب میکنه زمهریر میشه .
سرمای قطبی بیداد میکنه . کیسه های مواد غذائی بیش از حد سنگینن و نفسم رو بریدن . انگشتام از سرما اول سوختن و
بعد هم سرّ شدن .
_ چیزی نمونده بابا جون . گورستان رو که دور بزنیم آپارتمانها دیده میشن .
با خودم میگم: « کاش با اتوبوس رفته بودیم » . اما توی این سرما باید نیم ساعت منتظر اتوبوس میموندیم .
کیسه های مواد غذائی رو میگذارم زمین و یک گلوله برف سبک درست میکنم و پرت میکنم طرفش . میخوام سر شوق بیارمش و موفق میشم. بزحمت کوله رو از شونه های کوچکش در میاره . شروع میکنم به دُویدن . طوری که بتونه بهم برسه . گلوله برفش میخوره پشت پام .
_ چرا می لنگی پسر؟ چیزی نمونده دیگه . اون بیشه رو می بینی ؟ پُشتِش یک چشمه س . آبش خیلی خُنکه . اینقدر خُنک که دندونهات بهم میخوره . بچه که بودم همیشه گوسفندهام رو اونجا آب میدادم .
پام رو میگذارم تو آب ِ چشمه . سردی آب میدُوه توی تنم . سوزش تاول ِ پشتِ پام هم میدُوه توی چشمهام .
شروع میکنه به تعریف کردن از دوران بچه گیش . درست مثل اینکه خودشو تو ا ون لحظه می بینه . گاهی چشماش رو به دورها میدوزه . شاید به سالهایی که در خاک خودش و ولایت خودش حتی به چوپانی هم دلش خوش بود . سا لهائی که دیگه برنمیگردن . برام جا لبه شنیدن ِاین خاطرات . ماجراهای ترس از گرگ و خرس و جن و پری و ..... .
گاهی هم لبخندی به لبهاش می شینه . تا حالا خنده ش رو ندیدم . شاید بزرگها نمیخندن . نباید بخندن ؟ !
چمدونها رو میگذارم جلوی ارزیاب .
_ نمیخوا د باز کنی . چیزی که نداری با خودت ؟ « نمی فهمم منظورش چیه . چه چیزی باید داشته باشم که ندارم ؟! » از پشت قطره های ا شک همه چیز خیس و مرطوب دیده میشه .
_ نه ! فقط لباسه .
« لباسهای خودم و دخترم . مقداری هم آجیل » . اینها رو با خودم میگم .
_ بابا .... مامان چرا نیومد ؟ با این سئوا لش بغضم میترکه . بین اشک و دروغی که نمیدونم چجوری باید سر و ته ش رو هم بیارم میگم : _ یکمقدار مریض بود . دکتر گفته باید بمونه تا خوب بشه . چند وقت دیگه میاد .
_ بابا پس چرا ..... ؟
_ چیزی نیست . خاک رفته تو چشمم .
وقتی اینارو بهش میگم ، تو صورت کوچک و مهربون و نگرانش نگاه نمیکنم که طا قت از دست ندم .
توی برفها خودمو میزنم زمین . می شینه رو کمرم و برفها رو میریزه رو سرم. همونطور که پشتم نشسته پا میشم . شروع میکنم یورتمه دُویدن . مثل همیشه که اسبش میشم توی بازیها . غش غش خنده هاش از یادم میبره که چه اتفاقی توی زندگیم افتاده . آخ خ کوچولوئک ، کوچولوئک . چقدر دلتنگ خنده هاتم من .
_ بابا تند...... تندتر! و بلند تر میخنده و منهم تند تر ِش میکنم .
_ ا ُلیوِر ببین بابام چه اسب خوبیه .
خودش جای ا ُلیور میگه : _ آره واقعا . خوش بحا لت . کاش بابای منم اینجوری بود .
دیگه نه سرما، نه خستگی و نه اتفاقهای کوچک و بزرگِ زندگیم مانع ِ خنده هامون نمیشه . دیگه دست خودمون نیست . نمیدونیم که برای چی داریم میخندیم .
_ آقا شما نمیتونید با دخترتون سفر کنید ! همراه شما در گذر نامه نیست .
_ اما همراه گذرنامه مادرش که هست ، اینم از گذرنامه مادرش .
_ مادرش کجاست ؟ : « نمیدونم چی باید بگم» .
_مادرش ..... !
روی پنجه هاش بلند میشه که بگه مادرم مریضه . میدُوم توی حرفش . سرسری چیزی میگم که جلوی اشکامو بگیرم .
_ به هر حال نمیتونید خارج بشید . پاسپورت هارو میگذاره جلوم .
_ باید همراه شما باشه توی گذرنامه . میگم بارهاتون رو برگردونند .
_ بابا چی شده؟
_ چیزی نیست باباشی ، امروز نمیتونیم بریم . مثل اینکه بلیط هامون ایراد داره .
رد خشک شده تراکتور روی زمین منو یاد برف زمستون میندازه که توی راه مدرسه با بچه ها سعی مکردیم روی برف
نقش ِ تایرهای تراکتور رو دربیاریم . بوی علفهای تازه وجین شده که بعدها در بزگسالی منو دلتنگ خودش میکنه هوارو پر کرده. مگسهای سبزی که تا بحال ندیدم اطراف تپاله های خشک شده کنار راه وِ زوِ ز میکنند . سرابی رو که می بینم بعدها میفهمم که موج ِ گرماست که نشون میده هوا هنوز خشکه و گرم . آسمون آبی ِ آبیه .
« راستی ابرها کجان» ؟ با خودم میگم .
صدای غرش ممتد و دوری از آسمون میاد . ردی سفید ، با نوک ِ تیز، اون بالا بالا ها حواسم رو پرت میکنه . میخورم زمین . شلوارم پاره و زانوم زخمی میشه . میسوزه زانوم . سنگهای پراکنده ای توی زمین چا ل شدن . درخت سنجد ِ پیری ، میون سنگها برای زنده موندن سماجت نشون میده . قبر پدر و مادرش یادش نیست کدومه . چیزهایی زیر لب میگه که من نمی- فهمم . پرچم ایران توی حیاط مدرسه با باد تکون میخوره . خوشحال میشم . می فهمم که د ِه نزدیکه . پسری با قلاب سنگ تمرین هدف گیری میکنه . هدفش شاید پنجره های مدرسه س . یکی از شیشه های شکسته رو با روزنامه پوشوندن . بوی علف و یونجه تازه خودشو میزنه تو صورتم . سگی عوعو میکنه . زیر سایه دیواری الاغی دُم تکون میده . زمین ِ زیر پاهاش خیسه . قشقرق بلند میشه . _: گلد یلر .
_ دیب بیلی سنه گوربان . صدای بی بی یه . قربون صدقه م میره . ترکی نمیفهمم . روی دستهاشون بخونه میرسم . زخمهام میسوزن . کسی هنوز ندیده . نون ِ تازه پُخت و ماست و کره میخوریم . زخمهام هنوز میسوزن . کتونی هام کجان ؟
سرتو بگیر بالا عزیزم . همه هول میکنند . چرا همه بمن زُ ل زدن ؟ ! سرم درد میکنه . خوابم میا د . خون دماغ شدم . « از گرماست » ، خاله م میگه . خالون سنه گوربان . باشووا دولا نیم . فقط میدونم که خیلی عزیزم . خوابم میبره . آسمون ِ اینجا چقدر ستاره داره ! آسمون ِ شب توی ِ د ِهِمون همیشه منو دلتنگ خودش کرده . الآن هم همینطور . سی و هفت ساله که میگذره . که هنوز دلتنگم . دلتنگ بوی نون تازه . آلوچه هایی که زیر ماسه ها چا ل میکردیم تا قرمز بشن . بوی غریب رختخوابهای نم گرفته . بغ بغوی کبوترهای سقف طویله . ماغ کشیدن ِ نصفِ شبِ گاو ِ یک چشم ِ پیر . و بازی های ِ من درآوُردی ِ بچه ها برای سرگرمی من .
دوازده سا ل پیش که رفتم اینطورخموده و کوتاه نبود . موقع راه رفتن به گرد ِ پاش هم نمیرسیدی . اما حالا حرکاتش
سنگینه . مثل بچه ها از پنجره آویزون شده و با ذوقی کودکانه توی تاریکی ِ بیرون اشاره میکنه که سا لهای زیادی رو در جوانی توی این مسیرها برای راه آهن کار کرده . همه جا رو قدم بقدم توی تاریکی خوب تشخیص میده . ایستگاه ها رو
به اسم میشناسه . ساعت رو میپرسه . دومین باره که با قطار با هم میریم ده . بار اول پنج شش سالم بود .
صبح زودی بود که رسیده بودیم به خُراسانَک . بقیه راه رو باید با جیپ میرفتیم . تکانهای منظم و صدای یکنواخت قطار ما رو به رقصی نا خواسته وادار کرده . بقیه توی کوپه ها یا خوابشون برده یا به چیزی فکر میکنند که خودشون هم نمیدونند
چیه ! نمیدونم چرا اینقدر بیقراره ! برای همین بیقراریش بود که تصمیم گرفتیم بریم سفر . بیست و هفت سا ل بود که دِهِمون رو ندیده بودم . عجله داره برای رسیدن . مثل اینکه کسی منتظرش باشه .
_ بابا اون خانومه خیلی بد بود که نگذاشت بریم خونمون . نه ؟ حرفش رو تائید میکنم .
_آره . اما مهم نیست . حالا آماده باش برای یک ماجراجوئی جانانه . و وانمود میکنم که گاز میدم به ماشین . مثل اینکه دُم ِ
افعی توی دهنم چال کرده باشن ، سقف دهنم خشکِ خشکه و تلخ ِ تلخ . یادِ فیلم ( زندگی زیباست ) میافتم .
می شونمش روی ساک ، روی چرخ دستی و شروع میکنم به دُویدن و بازی و ویراژ توی سالن فرودگاه . دیگه مثل آدم بزرگها آروم و متین وا طو کشیده نیستم .الآن نمیخوام باشم لا اقل . مثل بچه های شیطونی که فرصت شیطنت پیدا کردن میزنیم به سیم آخر . از این اتاق به اون اتاق و با صدای بلندِ خنده هامون، نگاه ها بعضی به خنده و بعضی به تمسخر بطرفمون برمیگرده و من به هیچ چیزی اهمیت نمیدم . فقط میخوام که خنده هاش قطع نشه . تشنه ش شده و منهم خیس عرق شدم . چمدونها رو میگیرم . سلا نه سلا نه میریم بطرف کافی شاپ ِ فرودگاه . همیشه پول ایرانی برای روز مبادا با خودم دارم . چیپس میگیرم براش و نوشیدنی و یک لیوان چای برای خودم . گرمای چهل درجه و چای ِ تلخ ِ جوشیده، بهترین چیزیه که یادم میاره زنده ام . و نیم ساعت بعد توی خونه نشستیم .
شربت آلبالو رو از بچگی دوست داشتم . صدای بهم خوردن قاشق و یخ ِ توی لیوان آرومم میکنه . خنکی شربت میدُ وه
توی رگهام . چشمهام میسوزه از بیخوابی یا خستگی ، نمیدونم ! .
سه هفته بعد با اصرار و التماسهای من ، هر سه تایی مون راهی ِ گوتنبرگ میشیم . تظاهر به چیزی میکنیم که نمیدونیم چی هست . عکسش رو همراه خودم زدم توی پاسپورتم .
سربالائی ِ تُند یه . تازه اومدم توی این محل . چرا همه جا شبیه هم شده ؟ این راه انگار تمومی نداره . حسابی هر دو از نفس افتادیم . سرما بیداد میکنه و من عرق کردم . هوا تاریک شده .
_ آقا برای رفتن به ...... از کجا باید بریم ؟ ما راه رو گم کردیم .
_ راستش من خودم هم تازه اومدم تو این محل . درست نمیشناسم . اما باید اون سمت باشه . اشاره میکنه به پشت
سرش . راه میافتیم اونطرف . جهت درسته . مسیر رو پیدا نمی کنم . از دور چراغ قرمز آنتن مخابراتی یا ..... رو
می بینم. آخیش . آنتن نزدیک خونه س . اما درآخر مجبور می شیم برای اینکه تو سرما و تاریکی بیشتر بیراهه نریم
از قبرستون میون بُر بزنیم . کاری رو که از اول باید میکردم . و نکرده بودم . وقتی به اولین سری آپارتمانها میرسیم
نفس راحتی میکشه .
_ بالاخره رسیدیم . بابا خیلی خسته م شده. اما خیلی خوش گذشت .
_ آره بابا جون . خیلی خوش گذشت . چند تا محوطه دیگه خونمونه . و بشوخی میگم : « فردا هم دوباره پیاده میاییم » .
میخنده و زبونش رو بیرون میاره به علامت خستگی . یعنی هرگز . کلید رو میندازم و در رو باز کنم . گرمای دلچسب داخل آپارتمان رد شلاقهای سرما رو بمرور از گونه هامون پاک میکنه و یک ساعت گذشته رو از یادمون میبره . خودم هم نمیدونم چرا این کار رو کردم . پیاده رفتن بطرف خونه رو میگم . توی سرما . سه چهار کیلومتر پیاده . هوای تاریک . گم شدن توی راه و خستگی بیش از حد . شاید میخواستم چیزی رو ثابت کنم به خودم یا دخترم . نمیدونم ! ؟
دوباره بعد از بیست و هفت سا ل صبح زود میرسیم به خُراسانَک . هنوز بوی یونجه ، سردی و لطافت هوا ، جیپ های منتظر مسافر و سوت حرکت قطاربان همه چیز رو در من زنده میکنه . سوار ماشینها میشیم . بزرگترها و بچه ها ماشین ِ
اول . بعدش دیگه انتخابیه . میمونم ماشین آخر رو سوار شم . میخوام بو بکشم . میخوام خودمو بزنم به خواب که بابام بغلم کنه . یا احد خالوقلی که چند سال پیش مرده ، بیاد ومنو قلندوش بگیره . تا خونه با ماشین توی جاده آسفالت بیشتر از ده دقیقه راه نیست . دلم میخواد که مسیر طولانی تر بود تا میتونستم توی راه باشم . از ماشین که پیاده میشیم ، همه هجوم میارن طرفم . انگار که شش ساله ام . سی ساله که همدیگر رو ندیدیم . خیلی هاشون دیگه نیستن . اما همون حال و هواست . همگی خسته ایم . همه اعتراض میکنن که توی قطار خوابشون نبرده .
سر ِ سفره صبحانه مثل همیشه شلوغه . همه با هم صحبت میکنن . رنگش پریده . لبهای خُشکِش سفید شده . به فاصله اینکه ما برسیم ، با لجاجت همیشگی ش ، چندتا پله رو یک نفس رفته بالا . پلّه های بلند و سنگی . میگن فشارش افتاده . آب قند هم کمکی نمیکنه . از دستشوئی که میاد بیرون ، قطره های درشت ِ عرق ، پیشونی و سر ِ بی موش رو پوشونده . زیر لب چیزی میگه . جلوی پنجره ای که تموم دِه دیده میشه ، نگاهش رو به دوردستهای ِ دور دوخته .
مادرم کنارش نشسته . بی خوابی ِ شب ِ قبل چشمهای بی رمقش رو خسته تر نشون میده . وقتیکه دید نگران نگاهش میکنم ، گفت :
_ خسته ایی پسر ! دیشب نخوابیدی . برو بخواب ! و به اصراری آمرانه منو راضی به خواب کرد . انگشتری رو که از جوانی از انگشتش بیرون نیآورده بود ، کفِ دستِ مادرم گذاشت. مادرم نگران شد . نشستم .
گفت : _ بخواب کمی . منم میخوابم . باید بخوابم. نگاه به دستِ مادرم کردم که دستِ بابام رو توی دستهاش داشت . منظره غریبی بود . دست و انگشتر، هردو توی دستهای مادرم بودن . مادرم نگاهم کرد . خودشو زد به اون راه .
_ مرد ! من انگشترِ تو رو میخوام چکار؟ به ترکی گفت .
_ انگشتم رو اذیت میکنه . تنگ شده . به ترکی جواب داد .
دیگه ترکی میفهمم الآن . اشاره کرد برم بخوابم . نفهمیدم کی خوابم بُرد . خواب دیدم بچه شدم باز . آب میزنه تو صورتم . تو آباده ِ شیراز . کنار همون حوض قهوه خونه . صبح زودی بود.هوا سرد بود .
لرزم گرفته بود . گفته بود :
_ زیاد راه نمونده دیگه .
وقتی بیدارم کردن ، هنوز دستش توی دست ِ مادرم بود . با انگشتر . مثل اینکه خندیده بود . فهمیدم که بزرگها هم میخندن . مادرم هیچی نمیگفت . دستش رو نوازش میکرد . تلخی ِ اشک ِ مادرم رو چشیدم.او برای همیشه رفته بود و من خواب بودم . بیقراریهاش برای رفتن بود . نه برای رسیدن . صداش توی گوشم پیچید که میخوند : اوغلان تویون موبارک .* صدای خوبی داشت . عاشیق بود** .
* = پسرم عروسی ات مبارک .
** = خوانندگان ترکی آذری را عاشیق یا عاشق میگویند
|
|
|
